Interview met Norbert Bosmans
Een interview met Norbert Bosmans, Fysiotherapeut gespecialiseerd in revalidatie bij hart-, vaat- en longaandoeningen. Tevens betrokken bij de revalidatie van ex COVID-19 patiënten.
Norbert Bosmans
Norbert Bosmans is fysiotherapeut bij Fysiotherapie Van Hoof. Zijn expertise ligt in de pre- en postoperatieve schouderrevalidatie, hart-, vaat- en longaandoeningen en is daarnaast onderdeel van het COVID-19 revalidatieteam. Het is voor Norbert een uitdaging om samen met de patiënt te werken aan behandelbare zaken, zodat we zijn doelen kunnen bereiken. Bij de een is dat geheel pijnvrij zijn, bij de ander is dat 10% winst boeken of is onderhoud al een hele verbetering. Soms betekent dit alleen behandelen, soms komen daar ook coaching en uitleg bij kijken.
1. Waarom ben je ooit gestart met fysiotherapie?
De drive om mensen te helpen, assisteren, motiveren, in hun herstel. Een stuk voldoening als een hulpvraag weer behaald is.
2. Welke opleidingen heb je gevolgd?
15 jaar geleden de opleiding tot algemeen fysiotherapeut. Daarna tal van opleidingen en cursussen voor hart vaat en longrevalidatie (NPI, Ciro, claudicatio net) en schouder en rug revalidatie.
3. Kun je meer vertellen waarom je hebt gekozen je te specialiseren in hart-, vaat- en longaandoeningen en tevens de revalidatie bij COVID-19?
Deels rol je binnen de praktijk in een bepaalde richting. Dit was dus de hart- en longrevalidatie. (Destijds was er nog weinig vaattraining). Door je te specialiseren merk je dat je met een stuk revalidatie, advies, coaching en aanpassing van je leefstijl effect op de kwaliteit van leven kunt uitoefenen. De uitdaging is om samen met de patiënt te gaan zoeken waar deze verandering ligt. Soms is de verandering maar klein maar kan het in het algemene dagelijks leven een groot impact hebben. Soms is het zoeken naar stabiel blijven ook al een positieve verandering.
4. Help je ook patiënten die kampen met COPD?
Jazeker, een groot deel van mijn agenda bestaat uit longrevalidatie. Dat kan een beginnend traject zijn waarbij er twee of drie keer per week wordt getraind om op te bouwen van conditie en spierkracht maar ook een lopend traject, waarbij het doel onderhoud is en 1x per week wordt getraind of ik mensen alleen zie op de evaluatie-test momenten.
5. Waar werk je met deze patiënten voornamelijk aan? Dat is heel divers en is mede ook afhankelijk van de persoon die je behandeld. Wat is de hulpvraag en het startniveau van de patiënt. Soms is dit puur fysiek trainen en winst boeken op spierkracht en duurinspanning. Een andere keer is het adviseren thuis actiever te worden of juist beter te balanceren tussen belasting en belastbaarheid en misschien juist meer pauze te nemen of iets minder gehaast een activiteit starten. Hierdoor is er ook een betere controle over de ademhaling. Grofweg richt je op fysieke capaciteit (hoe groot is 'de batterij' van patiënten en kunnen we deze nog groter maken), fysieke activiteit (wat doen mensen thuis aan beweging en wat doen ze met de batterij.) en als laatste de ademcontrole / het pauze gedrag.
6. Wat voor invloed kan COPD hebben op het dagelijkse leven van patiënten? Dat zien we nu terug tijdens de covid / corona periode hoe invaliderend het kan zijn. Mensen lopen daarbij plots tegen een muur van benauwdheid en vermoeidheid aan. Wat frustraties geeft. Deze benauwdheid in rust of activiteit en beperking hiervan merkt een COPD patiënt voortdurend. Het kan wel degelijk ten koste gaan van kwaliteit van leven. Bij een cursus hebben we ooit een tijd uit moeten ademen door een rietje. Dan kun je een indruk krijgen wat een COPD patiënt moet ondergaan. Door een verminderde rek in de longblaasjes vindt daar ook minder makkelijk uitademing plaats. Alleen kunnen wij het rietje wegleggen en weer verder met ‘normaal ademen’. Bij een COPD patiënt kan dit helaas niet.
Een COPD ziekteproces gaat geleidelijk en het wordt steeds iets minder met een piek van teruggang bij een longontsteking of longaanval. Waarbij het bij de covid / corona revalidatie de insteek is om weer te gaan zoeken naar het oude niveau van belastbaarheid, zal het bij COPD meer en meer een bewustwording zijn dat het verkleinde 'energiepotje' kleiner zal blijven, waarbij je tijdens training/ revalidatie tracht om het energie potje iets te vergroten en op den duur te stabiliseren. Ondanks dat wij als fysiotherapeuten de aandoening COPD niet kunnen wegnemen en de longen niet kunnen terug veranderen, zijn er wel degelijk mogelijkheden om zaken positief te beïnvloeden.
Acceptatie is in het begin, zoals bij iedere chronische aandoening, erg lastig
7. Merk je dat longpatiënten op dit moment minder zorg krijgen? Als je bedoelt binnen de corona periode hebben wij getracht dit te minimaliseren door mensen in ieder geval onder de radar te houden middels videobellen. De praktijk moest natuurlijk dicht waardoor mensen hier niet meer konden trainen. Echter zijn we voor de corona periode al bezig met de actieve levensstijl en het belang van thuis ook bezig zijn en actief blijven middels bv wandelen of krachtsoefeningen. Dus voldoen aan de norm van gezond bewegen. Tijdens de lockdown zagen we Sommige patiënten 1x per week voor een stuk controle, sturen van oefeningen kracht en duurtraining en sparren over bijzonderheden. Sommigen zagen we maar eens in de paar weken, als ze zelf goed aan de slag konden en stabiel bleven. Test- en evaluatiemomenten konden natuurlijk niet uitgevoerd worden. We horen wel veel terug dat mensen die klachten hadden door bijvoorbeeld een terugval, het gevoel hadden minder makkelijk ergens terecht te kunnen. Of ze belden maar niet omdat ze dachten dat ze toch niet gehoord zouden worden. Dit zal tijdens deze tweede golf beter moeten. Gelukkig is er nu een minder heftige lockdown waardoor minder instellingen helemaal zijn gesloten. Patiënten die tijdens de corona periode actief bleven en tijd in zichzelf bleven steken, kwamen er soms zelfs beter en actiever uit. Mensen waarbij een stukje angst was en meer binnen bleven en daardoor inactief werden, verloren conditie en spierkracht. Hierdoor worden mensen eerder benauwd en vallen terug inactiviteit waardoor er meer benauwdheid komt. Zo ontstaat er een neerwaartse spiraal. 8. Wat maakt longfysiotherapie bij Fysiotherapie Van Hoof bijzonder? Ik werk er al zo'n 15 jaar en dat doe je niet als het niet goed of bijzonder voelt. We werken binnen fysiotherapie van Hoof met clusters. Dus kleine groepen van een paar fysiotherapeuten binnen de organisatie die bepaalde patiëntengroepen behandelen. Daar binnen worden, naast de algehele praktijk doelstellingen, specifieke doelstellingen gemaakt om deze clusters naar een hoger niveau te tillen. Hiervan profiteren patiënten omdat de kwaliteit van de geboden therapie zo omhoog gaat. Daarnaast werken we binnen fysiotherapie van Hoof in een groot team met verschillende disciplines (ergotherapie, diëtetiek, psychologie, mindfulness/ontspanning) waardoor korte lijntjes ontstaan en er snel overleg mogelijk is. Zo is er binnen de eerste lijn een goede disciplinaire behandeling mogelijk. Wat in deze patiëntenpopulatie eigenlijk wel gewenst is. De ene discipline maakt de andere discipline weer effectiever. 9. Hoe heb je je werk de afgelopen maanden ervaren? Zoals voor veel mensen is dit een vreemd jaar geworden. In maart als contactberoep wel of niet mogen en kunnen werken. Daarna de lockdown en voor een groot deel verder in videobellen. Na de opstart werd de covid revalidatie opgestart die wij binnen fysiotherapie van hoof als multidisciplinaire behandeling aanbieden wat weer kansen bood om mensen te helpen in hun herstel en mooie en dankbare resultaten heeft opgeleverd. 10. Wat voor effect heeft COVID-19 op chronische longpatiënten? Naast het feit van een slechtere prognose van deze groep patiënten bij infectie van covid, hebben ze mn hinder van het feit dat ze niet meer overal terecht konden voor hun reguliere zorg. Afspraken en hulpvragen werden uitgesteld of niet beantwoord. Wij hebben dit proberen op te vangen middels videobellen de mensen toch te monitoren en te motiveren tot blijven te bewegen. Je ziet uitlopende trajecten, van mensen die juist positief hebben gereageerd op de lockdown omdat bepaalde verplichtingen weg vielen en ze meer tijd hadden voor zichzelf. Dus meer konden bewegen en meer rust konden nemen: er was meer balans. Echter daarnaast zagen we ook mensen die het advies van binnen blijven erg letterlijk namen en ook het bewegen op een zeer laag pitje zette met alle gevolgen van dien. Hier moet weer veel werk verricht worden om uit dat (diepe) dal te geraken. En uit een dal klimmen kost vaak meer tijd en energie dan er in geraken. 11. Wat is jouw kijk op de longklachten die men ervaart tijdens COVID-19? Het is een aandoening die voor iedereen onbekend was. Zowel voor de wetenschap, de zorgprofessionals en voor de patiënten. Dit betekent dat de patiënten niet kunnen putten uit ervaring van hoe het verloop is en hoe lang een gemiddeld herstel gaat duren. Een onzeker gegeven die mensen na een periode van infectie vaak oplossen door heel hard te gaan werken/trainen maar hierdoor extra tegen een muur aanlopen en niet verder komen. Hierdoor zie je weer meer frustratie wat een negatief effect heeft op een herstelmechanisme en ademhaling en mensen raken zo in een neerwaartse spiraal. Soms zien we patiënten pas na maanden. Zelfs in deze herfstperiode zien we nu nog patiënten voor de eerste keer terwijl hun infectie periode in maart is geweest. Wij zien ze graag sneller. Hierin had, bij eerdere verwijzing naar een multi disciplinair team veel stagnatie en frustratie bespaard kunnen blijven. Informeren maar ook afremmen en ademhalingsoefeningen meegeven om de ademhaling te optimaliseren, kan al vrij snel gedaan worden en kan een goede basis tot herstel zijn. 12. Wat zie je vooral bij COVID-19 patiënten die longklachten hebben? Bijna alle patiënten met covid die wij in de praktijk zien, hebben ademhalingsproblemen en krijgen aanpassing van de ademhaling. Dit vertraagd het gewone herstel. Benauwdheid en stress tijdens de ziekte periode verandert de ademhaling. Mensen komen hier soms binnen met een ademhaling van 20-30 keer terwijl je normaal tussen 6 en 12 keer dient te ademen (Norm een niet-COPD patiënt wel te verstaan). Mensen lopen dus ademtechnisch voortdurend een marathon en dat de hele dag. Wil je daarbij ook nog heel hard gaan trainen of versneld terug komen in werk of dagelijkse leven, stagneert dit natuurlijk enorm. Mensen ervaren enorme pieken en dalen in herstel. Mensen verwachten, net zoals bij een eerder griepjes na 1 of 2 weken weer verder te kunnen gaan op werk of algemeen dagelijks leven, waar ze gebleven waren. Dit valt in veel gevallen tegen. 13. Wat is kenmerkend voor hun herstel? Zoals hierboven al beschreven het afwijkende dysfunctionele adempatroon en overbelasting in de eerste fase. Mensen willen te graag vooruit en hard (door) werken. Vaak zien we ook nevenpathologieën, afwijkende thuis- of werksituatie er omheen die een flinke impact op algehele gezondheid of stress niveau hebben en al hadden. Deze stagneren het herstel in de meeste gevallen negatief. 14. Welke impact heeft COVID-19 op jouw patiënten? De impact is enorm. Ten eerste hebben de mensen een angstige periode meegemaakt van ziekte en benauwdheid. De onzekerheid dat het ziektebeeld bij sommigen kan doorschieten naar ziekenhuisopname, doet natuurlijk ook iets omtrent impact. Mensen zijn geïnvalideerd, willen vooruit en kunnen niet vooruit. Ze voelen de druk van de omgeving, werk, maar vooral van zichzelf om snel terug te moeten zijn. We zijn bij aanvang dan ook vaak bezig met afremmen en een stuk ontspanning en acceptatie dat het in de meeste gevallen even zal gaan duren. Mocht het dan toch meevallen en sneller dan verwacht verlopen, is dat pure winst.
Comentários